خاتمی روز جمعه 22 خرداد در پای صندوق رای حاضر شد و هنگام انداختن رای خود به صندوق، یعنی در حالی که هنوز چند ساعت بیشتر از آغاز رای گیری نمی‌گذشت، ذهن‌ها را برای پذیرش ادعای تقلب آماده کرد و گفت: «همه شواهد امر حاکی است موسوی انتخابات را برده است. اما من پیشگو نیستم» (پایگاه خبری آفتاب. 22/3/88)
صبح روز بعد از انتخابات یعنی زمانی که آرا هنوز در حال شمارش بود، با هاشمی رفسنجانی تماس گرفت و گفت که به همراه «میرحسین موسوی» و «سیدحسن خمینی» قصد دیدار وی را دارد. به گفته هاشمی، خواسته این سه تن در دیدار ظهر 23 خرداد «ابطال انتخابات بود و راه های قانونی را نیز قبول نداشتند.» (روایت علیرضا زاکانی از دیدار با هاشمی، سایت مشرق، 13/10/89. )
۲۵ خرداد ۱۳۸۸
بیانیه سیدمحمد خاتمی در مورد راهپیمایی 25 خرداد
سید محمد خاتمی ظهر روز 25 خرداد ماه بیانیه ای درخصوص راهپیمایی آرام هواداران مهندس میرحسین موسوی صادر کرد. متن کامل این اطلاعیه بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
هموطنان عزیز
آزادی و حق تعیین سرنوشت دستاورد بزرگ انقلاب اسلامی است.
آنچه در جریان انتخابات اخیر ریاست جمهوری اتفاق افتاد باعث خدشه دار شدن اعتماد عمومی و منجر به واکنشهای طبیعی و پراحساس مردم عزیز ما در سراسر کشور شده است.
این حق مسلم مردم است که خواستار حفظ آرای خود شوند و وظیفه مسلم مسؤولان کشور است که امانت دار این آراء باشند و تلاش کنند اعتماد عمومی را که بزرگترین پشتوانه کشور و نظام است حفظ و تقویت شود.
نادیده گرفتن این حق و برخورد خشونت آمیز با مردم برخلاف اصول انقلاب و راه روشن امام است و مشکلی را از این کشور حل نخواهد کرد.
من مصمم بودم در اجتماع مسالمت آمیز امروز شما شرکت کنم و با شما سخن بگویم و اعتراض عملی خود را نسبت به جفایی که در حق مردم و انقلاب می شود اعلام دارم.
ولی بر اساس اطلاعیه جناب آقای موسوی دریافتم که برخلاف مصلحت نظام و حق شما، اجازه این اجتماع را نداده اند.
حضور شاداب و پرنشاط شما با روشهای مسالمت آمیز حق شما است که آن را رعایت کرده اید و توصیه می کنم که همچنان رعایت کنید و از چارچوب قانون خارج نشوید و آرامش و متانت خود را حفظ کنید تا بهانه به دست بدخواهان و خشونت جویانی که می خواهند اعتراض مسالمت آمیز شما را دیگرگونه جلوه دهند نیافتد.
جمهوری اسلامی از ما است و اگر اعتراض هست این است که شاهد روشها و سیاستهایی هستیم که به اصل نظام که محور آن مردم اند لطمه می زند.
ما و شما در این مسیر همچنان حرکت خود را ادامه می دهیم و انتظار داریم که مطالبات روشن جناب آقای مهندس موسوی که خواست همه ما است مورد توجه قرار گیرد.
سید محمد خاتمی
25 خرداد 1388
http://www.khatami.ir/fa/news/901.html
۳۱ خرداد ۱۳۸۸
هنوز راه رهایی از این وضعیت آشفته بسته نیست.
سید محمد خاتمی پس از حوادث روز 30 خرداد با صدور بیانیه ای ضمن ابراز نگرانی از امنیتی و نظامی شدن فضای کشور تأکید کرد: بر این باورم که هنوز راه رهایی از این وضعیت آشفته بسته نیست.
متن کامل این بیانیه بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
حضور مردم در صحنه از دست آوردهای بزرگ انقلاب اسلامی است که باید آن را پاس داشت و راههای آن را گشاده تر کرد. این حضور شکوهمند از همه بخش ها و گروههای سنی و صنفی در ایران یک پیام روشن دارد که مردم صاحب کشور و انقلاب اند. این پیام را امروز نیز باید دریافت؛ سکوت اعتراضی و رفتار مدنی مردم در راهپیماییها هم نشانه رشد و بیداری و مسؤولیت پذیری مردم است و هم حکایتگر این واقعیت انکار ناپذیر است که مردم دارای حقوق اساسی و مشخص هستند که هر نظامی موظف به رعایت آنهاست. تبلیغات تحریک کننده و اهانت آمیز نسبت به مردم که همواره مستقل عمل کرده اند و انتساب حرکت سالم آنان به بیگانگان خود جلوه ای از اعمال سیاست های نادرست است که سبب دورتر شدن مردم از حکومت می شود.
در ایران انتخاباتی برگزار شده است و انبوهی از مردمان بزرگوار که آن حماسه حضور را آفریدند نتیجه اعلام شده را باور ندارند و به آن معترض اند. اعتماد عمومی در این زمینه لطمه دیده است و بستن راه اعتراض مدنی به روی مردم به معنی گشودن راههای خطرناکی است که خدا می داند به کدام سرانجام برسد.
باید حق مردم را پاس داشت و در عین تدبیر در برابر هرگونه تشنج و تشنج آفرینی و ناامنی (که از ساحت مردم به دور است) باید از شیوه های پرهزینه و زیانبار برای نظام و مردم از جمله مقابله نظامی و خشونت فاصله گرفت و همگان در جهت ترمیم اعتماد عمومی که پشتوانه اصلی نظام و کشور است برآییم و حرکت کنیم.
ضرب و جرح و ارعاب که نمونه تأسف آور آن را در روز شنبه شاهد بودیم و موجی از دستگیری از زنان و مردان و نخبگان سیاسی و فرهنگی کشور از اولین ساعات اعلام نتایج تاکنون و ممانعت از اجتماعات آرام و باوقار مردم که از نشانه های فرهنگ بالای هموطنان است، مشکلات را افزون می کند.
فرصت ها به سرعت می گذرد و به تهدید تبدیل می شود، در حالی که بر این باورم که هنوز راه رهایی از این وضعیت آشفته بسته نیست و نیازی به امنیتی کردن و نظامی کردن فضا ندارد.
ارجاع امر به مرجع یا مراجعی که باید حافظ حقوق مردم و مجری انتخابات سالم و آزاد و ناظر بر آن باشند، ولی خود مورد انتقاد و شکایت اند راه حل مسأله نیست.
در بازگشایی این گره چرا نگاهی به روش و سیرت حضرت امام (ره) نداریم که در موارد مشابه بوده است و می تواند و باید مورد تأسی و اهتمام قرار گیرد.
تعیین هیأتی عادل، کاردان، بیطرف و شجاع که به ویژه مورد اعتماد معترضان هم باشد و پذیرش داوری منصفانه آن هیأت راهی برای عبور از این مرحله و گامی مثبت در جهت تقویت نظام و بازسازی اعتماد عمومی و نیز نشانه تصمیم گیری خطیر و گره گشا در هنگامه های حساس به نفع مردم و در جهت آرمانهای انقلاب است.
آزادی سریع دستگیر شدگان و زندانیهایی که موجب نگرانی عمیق خانواده های آنان و بسیاری از مردم شده است و نیز بازکردن راههای ارتباطی و اطلاع رسانی که متأسفانه همه را بسته اند می تواند فضای جامعه را تلطیف کند.
از سوی دیگر اعتراض و انتقاد به شیوه مدنی و به دور از هرگونه ناآرامی را که حق مسلم مردم است باید همگان پاس داریم.
نفی خشونت و تغییر فضاسازی کین توزانه و دشمن آفرین و مبتنی بر تهمت و افترا به فضای جدید مبتنی بر حقیقت، به محبت و دوستی و تعامل با یکدیگر نیز باید سرلوحه عمل قرار گیرد.
در این صورت است که هر هزینه ای که پرداخت شود نظام با همه ارزشهایش مصون و محفوظ خواهد ماند.
مردم حضور دارند و همچنان در انتظارند، این حضور را باید محترم شمرد.
ان ارید الا الاصلاح ما استطعت و ما توفیقی الا بالله * علیه توکلت و الیه انیب
سید محمد خاتمی
31 خرداد 1388
http://www.khatami.ir/fa/news/906
سید محمد خاتمی، میر حسین موسوی، مهدی کروبی و تنی چند از چهره های شاخص اصلاح طلب در نامه سرگشاده ای به مراجع عظام تقلید با اشاره به بازداشت های بعد از انتخابات از آنها خواستند بعنوان مرجع و ملجا ملت شریف ایران پیامدهای زیانبار اتخاذ شیوه های قانون گریزانه را به دستگاه های ذیربط خاطرنشان کنند.
به گزارش ایلنا، در بخشی از این نامه خطاب به مراجع آمده است: همانگونه که استحضار دارید، همزمان با اعلام نتایج دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، موج وسیعی از دستگیری ها از میان فعالان ستادهای انتخاباتی نامزدهای غیردولتی و شهروندانی که در راه پیمایی های مسالمت آمیز شرکت جسته بودند آغاز شد که در ادامه، با گسترش اعتراضات مردمی افزایش یافته و هنوز هم ادامه دارد.
امضا کنندگان این نامه در ادامه با اشاره به بازداشت فعالان سیاسی، روزنامه نگاران و دانشگاهیان تاکید می کنند: بازداشت های انفرادی و گروهی، از اقشار مختلف اجتماعی از جمله اساتید دانشگاه ها، فعالان سیاسی، روزنامه نگاران، که بدون صدور مجوزهای قانونی صورت گرفته به هیچ روی زیبنده نظام و کشوری که داعیه برپایی قسط و عدل دارد نبوده و نخواهد بود و چهره جمهوری اسلامی را در روح و جان هر ایرانی و نیز انظار جهانیان تیره و تار خواهد کرد.
این روزها خانواده های نگران و بی اطلاع از وضعیت عزیزانشان که تنها جرمشان مشارکت فعال در ستادهای انتخاباتی نامزدهای غیردولتی بوده، در مراجعات مکرر به مراجع قانونی با درهای بسته روبرو می شوند. اینک کار را بجایی رسانده اند که عضویت در ستادهای تبلیغاتی را جرمی نابخشودنی می نمایانند و این در حالی است که بارها در بیانات بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی و مسوولان بلندپایه نظام اینگونه فعالیت ها مورد تایید و تشویق قرار گرفته است. امضاکنندگان نامه با اشاره به وضعیت جسمانی برخی از بازداشت شدگان تاکید کردند:این روزها دریافت اخبار نگران کننده درباره سلامت جسمی و روانی بسیاری از بازداشت شدگان، بر دامنه نگرانی ها افزوده است.
اصل زیربنایی برائت و پرهیز از پیشداوری (لیس من العدل القضا» علی الثقه بالظن) به آسانی نادیده گرفته می شود و پایمال شدن حقوق مصرح در قانون اساسی و قوانین عادی به رویه جاریه تبدیل شده و البته نتیجه ای جز توسعه بی اعتمادی در پی نخواهد داشت. این سرگردانی ها و نگرانی ها بر زندگی گروه بزرگی از شهروندان ایرانی سایه افکنده و بواسطه اتخاذ شیوه های غیرقانونی از یک سو و عرق ملی و وفاداری به انقلاب اسلامی و عدم تمایل نسبت به استمداد از مراجع بین المللی از سوی دیگر، شرایط بسیار دشواری را برای خانواده های زندانیان پدید آورده است. در پایان این نامه سرگشاده تاکید شده است: تنها راه برون رفت از این وضعیت، اقدام قاطع و شفاف نسبت به توقف فرایند امنیتی ساختن فضای پس از انتخابات، آزادی تمامی بازداشت شدگان و بازگرداندن روند رسیدگی به اتهامات به مجاری قانونی است.
از شما مراجع عظام تقلید به عنوان مرجع و ملجا ملت شریف ایران می خواهیم که پیامدهای زیانبار اتخاذ شیوه های قانون گریزانه را به دستگاه های ذیربط خاطرنشان کنید.این همه، در پرتو کلام امام عدالت که «فلیست تصلح الرعیه الا بصلاح الولاه، و لا تصلح الولاه الا باستقامه الرعیه» عرض شد و خداوند سبحان را شاهد و گواه می گیریم که جز اصلاح امور این کشور و ملت به چیز دیگری نمی اندیشیم. https://www.google.com/search?num=20&newwindow=1&q=%D9%85%D9%88%D8%AC+%D9%88%D8%B3%D9%8A%D8%B9%D9%8A+%D8%A7%D8%B2+%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D9%8A%D8%B1%D9%8A+%D9%87%D8%A7+%D8%A7%D8%B2+%D9%85%D9%8A%D8%A7%D9%86+%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86+%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%8A+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%8A+%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B2%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%8A+%D8%BA%D9%8A%D8%B1%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%8A&oq=%D9%85%D9%88%D8%AC+%D9%88%D8%B3%D9%8A%D8%B9%D9%8A+%D8%A7%D8%B2+%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D9%8A%D8%B1%D9%8A+%D9%87%D8%A7+%D8%A7%D8%B2+%D9%85%D9%8A%D8%A7%D9%86+%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86+%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%8A+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%8A+%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B2%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%8A+%D8%BA%D9%8A%D8%B1%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%8A&gs_l=serp.3...121626.121626.0.121954.0.0.0.0.0.0.0.0..0.0.msedr...0...1c.1.62.serp..0.0.0.rfpB5kYVUnA
4/5/88
خاتمی و پیشنهاد غیرقانونی رفراندوم
در ادامه ارائه راهکارهای خودساخته و غیرقانونی توسط جریان فتنه, که با هدف تضعیف قانون اساسی و نهادهای قانونی و تخریب رأی 5/24 میلیونی ملت به رئیس‌جمهور منتخب، پردازش می‌شد، این بار مجمع روحانیون مبارز و سید محمد خاتمی به صحنه آمدند و مسئله برگزاری رفراندوم را برای پایان دادن به مناقشات پیشنهاد دادند.
مجمع روحانیون دو روز بعد از سخنان خطیب جمعه در 28/4/88 با صدور بیانیه‌ای ضمن حمایت از سخنان آقای هاشمی, راهکار غیرقانونی خود را چنین مطرح کرد:
«امروز اگر خیر انقلاب و کشور و ملت را می‌خواهیم، همگی باید پیشنهادهای متین آیت‌الله هاشمی را که در واقع حداقل‌هایی است که می‌تواند هم بخشی از حق مردم را ادا کند و هم جامعه را به سوی اطمینان و آرامش ببرد و امید به آینده را افزون‌سازد، جدی بگیریم و آن را عملی سازیم. با توجه به اینکه اعتماد حداقل میلیون‌ها انسان نسبت به روند انتخابات سلب شده است، مجمع روحانیون مبارز بر اساس نص صریح قانون اساسی مصرانه می‌خواهد برای خروج از بن بست و بحران موجود به جای اصرار بر روشهای ناکارآمد که تاکنون نتیجه‌ای جز سلب اعتماد بیشتر نداشته است، در یک همه‌پرسی که عموم ملت ایران بتوانند آزادانه در آن شرکت کنند، نسبت به آنچه اتفاق افتاده است، نظرخواهی شود. البته همه‌پرسی‌ای نه توسط نهادها و مراکزی که انتخابات را به این گونه سرنوشتی دچار کردند بلکه زیر نظر نهاد و مرجعی بیطرف و مورد اعتماد مردم. جا دارد که حاکمیت به جای اعتماد به تحلیل‌های بیمارگونه و توهم‌زا که مبنای سیاست‌ها و اعمال زیانبار و منشأ زیر پا نهاده شدن حقوق شهروندی مردم و نقض آشکار قانون اساسی و قاعده انصاف و شرع و عقل شده است، به پیشنهادهای خیرخواهانه عزیزانی چون هاشمی رفسنجانی توجه و اهتمام کنند تا در سایه آن رهبری، ملت و کشور همه برنده صحنه‌ای باشند که اگر وضع فعلی ادامه یابد، همگان بازنده خواهند بود.»
همچنین سیدمحمد خاتمی در برنامه دیدار اعضای مجمع روحانیون مبارز با خانواده‌های بازداشت شدگان سیاسی در روزهای پس از انتخابات با قدردانی از بیانات خطیب جمعه تهران گفت: «توصیه‌های آقای هاشمی حداقل‌هایی است که می‌تواند فضای عمومی را تلطیف کرده و زمینه‌های بازگرداندن اعتماد از دست رفته مردم را فراهم آورد. من به صراحت می‌گویم اتکا به آراء مردم و برگزاری همه‌پرسی قانونی تنها راه برون‌رفت نظام از بحران فعلی است. این همه‌پرسی را باید نهادهای بی‌طرفی نظیر مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار کنند و از مردم سؤال شود آیا آنچه پیش‌آمده، مطلوب و رضایت‌بخش است؟ اگر اکثریت مردم این وضع را قبول داشته باشند، ما هم تسلیم هستیم.»
در این میان، افراد معلوم الحالی چون محسن کدیور که این روزها به طور کامل در صف ضد انقلابی‌های خارج‌نشین قرار گرفته بود، به میان آمد و از پیشنهاد رفراندوم خاتمی چنین تفسیری ارائه داد:
«اینکه مجمع روحانیون مبارز در بیانیه تاریخی 28 تیر خود برای برون‌رفت از بحران عدم مشروعیت نظام، رفراندوم را پیشنهاد کرد، به همین دلیل است. اگر میزان، رأی مردم است، اکنون که اکثریت - یا به نظر حکومت حداقل یک سوم مردم - در امانتداری، صداقت و عدالت دست اندرکاران نظام شک کرده اند و علیرغم نصیحت مشفقان، حکومت در نزاعش با مردم به حکمیت مراجع هم تن نداد، تنها راه بازگرداندن جمهوریتِ در شرف احتضارِ نظام و زدودن تنهائی علی، تن دادن به رفراندوم البته با ناظرانی امین و مورد اعتماد مردم است. مردم صاحبان اصلی نظام و مالک سرنوشت خودند. هرگونه تصرفی در ملک مشاع، بدون اجازه صاحبانش غصب و تصرف عدوانی محسوب شده، شرعا حرام است.»